नवी दिल्ली, दि. 25 : होमगार्ड (एचजी) आणि नागरी संरक्षण (सीडी)  सेवेमध्ये गुणवत्तापूर्ण  सेवेसाठी महाराष्ट्रातील  4 जवानांना “राष्ट्रपती पदक” आज जाहीर झाले आहेत.

दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनाच्या पूर्व संध्येला होमगार्ड  आणि नागरी संरक्षणामध्ये  उल्लेखनीय कार्य करणाऱ्या जवानांना राष्ट्रपती यांच्या मंजूरीनंतर केंद्रीय गृहमंत्रालयाकडून “राष्ट्रपती पदक” जाहीर केले जातात. यात राज्यातील 4 जवानांचा समावेश आहे.

होमगार्ड आणि नागरी संरक्षण पदक विजेत्यांची यादी पुढील प्रमाणे :

• श्री काशिनाथ रडका कुरकुटे, सहायक उपनियंत्रक (सीडी)
• श्री.  एकनाथ जगन्नाथ सुतार,  प्लाटून कमांडर (एचजी)
• श्री. परमेश्वर केरबा जवादे, ऑफिसर कमांडिंग
• श्रीमती मोनिका अशोक शिंपी, होमगार्ड

000

मराठी भाषा -विशेष लेख :

मराठी भाषा विभागाच्या वतीने दरवर्षी 14 ते 28 जानेवारी या कालावधीत मराठी भाषा संवर्धन पंधरवडा साजरा करण्यात येतो. या निमित्ताने मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी मराठी भाषा विभागाकडून घेण्यात आलेल्या काही महत्त्वपूर्ण निर्णय व उपक्रमांची माहिती देणारा विशेष लेख.

मराठी भाषा, साहित्य, संस्कृती आणि कला यांना एक दीर्घ परंपरा व स्वतंत्र ओळख आहे. महाराष्ट्राच्या या दीर्घ परंपरेचा उत्सव साजरा व्हावा, मराठी संस्कृतीला उजाळा मिळावा, अभिजात मराठी साहित्याचे श्रवण व्हावे, पारंपरिक कला अभिव्यक्त व्हाव्यात, उद्योग कल्पनांचे आदान-प्रदान व्हावे यासाठी भारतातील आणि भारताबाहेरील मराठी भाषिकांचे ‘मराठी तितुका मेळवावा’ विश्वसंमेलन मुंबई येथे अलीकडेच मराठी भाषा विभागाकडून आयोजित करण्यात आले होते. या विश्वसंमेलनाला जगभरातील मराठी प्रेमींकडून उर्त्स्फुत प्रतिसाद लाभला. मराठीच्या संवर्धनासह प्रचार प्रसारासाठी विभागाने काही महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले आहेत.

मराठी भाषेचा विकास प्रचार-प्रसार व वाचन संस्कृतीची जोपासना व्हावी या दृष्टीने ‘पुस्तकाचे गाव’ विस्तार ही योजना व्यापक स्वरुपात सुरु करण्यासाठी प्रत्येक जिल्ह्यात पुस्तकाचे गाव सुरु करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. पुस्तकांचे गाव ही योजना विस्तारित स्वरुपात सुरु करताना पहिल्या टप्प्यात पुस्तकाचे गाव विभागीय स्तरावर सहा महसूली विभागात सुरु करण्यात येणार आहे. अमरावती व नाशिक या महसूली विभागात पुस्तकाचे गाव सुरु करण्यात येणार आहे.

वाचन प्रेरणा दिनाच्या औचित्याने मराठी/अमराठी लोकांमध्ये मराठी बाबत आपुलकी वाढीस लागावी, जागृती निर्माण व्हावी म्हणून या वर्षी महानगरपालिका स्तरावर स्पर्धा आयोजित करण्यात आली होती.

मराठी भाषा विभागामार्फत मराठी भाषेचे संवर्धन प्रचार प्रसार यांच्याशी संबंधित उपक्रमांमध्ये वापरण्यात येणारी भित्तिपत्रके, पताका इत्यादींमध्ये विभागाने प्रायोजकत्व स्वीकारलेल्या विविध कार्यक्रमांमध्ये आणि प्रसिद्धीमाध्यमांमध्ये द्यावयाच्या विभागाच्या जाहीरातींमध्ये वापरण्यासाठी  बोधचिन्ह तयार करण्यात आले आहे.

महाराष्ट्र कर्नाटक सीमावर्ती भागात मराठी भाषा संस्कृती व विकास यासाठी महाराष्ट्र कर्नाटक सीमावर्ती भागात कार्य करणाऱ्या मान्यताप्राप्त संस्थांना/ मंडळांना अर्थसहाय्य/अनुदान मंजूर करण्याचा निर्णय घेतला आहे. त्यानुसार ‘महाराष्ट्र-कर्नाटक सीमावर्ती भागात मराठी भाषा संस्कृती व विकास यासाठी अर्थसहाय्य’ हा उपक्रम म्हणून या विभागाच्या अधिनस्थ राज्य मराठी विकास संस्था यांचेमार्फत राबविण्यात येणार आहे यात मराठी साहित्याची ओळख व्हावी. मराठी साहित्याविषयी वाचकांचे प्रेम वाढावे म्हणून महाराष्ट्र व कर्नाटक या राज्यांतील नामवंत साहित्यिक, विचारवंत, कथाकार, कवी यांची व्याख्याने आयोजित करणे तसेच मराठी भाषेतील दर्जेदार साहित्य उपलब्ध करुन देणे, संमेलनाच्या माध्यमातून मराठी भाषेतील संस्कारक्षम पुस्तके अल्प दरात वाचकांना उपलब्ध करुन देणे, ना नफा ना तोटा तत्वावर मराठी भाषेतील पुस्तकाच्या प्रकाशनास मदत करणे, पुस्तके विक्रीस उपलब्ध करून देणे, मराठी बाल, युवा व प्रौढ साहित्य संमेलनांचे आयोजन करणे, सीमा भागातील विद्यार्थ्यांसाठी मराठी भाषा विषयक स्पर्धा परीक्षा आयोजित करणे व त्यासाठी अभ्यासिका केंद्राची उभारणी करणे आदींचा समावेश आहे

सर्व शासकीय कार्यालये, निमशासकीय कार्यालये, शैक्षणिक संस्था, विद्यापीठे, मंडळे, महामंडळे, प्राधिकरणे, मराठी पाठ्यपुस्तके इत्यादींमध्ये तसेच ज्या ज्या ठिकाणी मराठी भाषेचा वापर होतो अथवा भविष्यात केला जाणार आहे अशा सर्व ठिकाणी हस्तलेखन, टंकलेखन, मुद्रण, संगणक इत्यादींसाठी देवनागरी लिपीतील प्रमाणीकृत मराठी वर्णमालेचा, अक्षरमालेचा व अंकांचा शासनाने स्वीकार केला आहे. त्या अनुषंगाने वर्णमालेच्या संदर्भातील स्पष्टीकरणे तसेच विशिष्ट अक्षरांच्या लेखनाबाबतच्या सूचना स्वरचिन्हे, जोडाक्षरे, वर्णक्रम, लेखनात वापरावयाची विरामचिन्हे व अन्य चिन्हे, अंक, अंकांचे अक्षरी लेखन इत्यादीविषयी सविस्तर व सोदाहरण सूचना करण्या आल्या  आहेत. मराठी भाषेच्या लेखनात एकरूपता राखण्यासाठी सर्वांसाठी या सूचना देण्यात आल्या आहेत.

मराठी भाषेला अभिजात भाषेचा दर्जा मिळवून देण्यासाठी शासन कटिबद्ध असून मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी आश्वासक पाऊले उचलली जात आहेत. मराठी भाषा पंधरवड्याच्या निमित्ताने मराठी भाषेचा जागर करण्यात आला. भाषा प्रेम जागृत करणारे विविध उपक्रम यावेळी राज्यभरात आयोजित करण्यात आले होते.  मराठी भाषा ही राज्याचा अभिमान असून तिच्या संवर्धनासाठी मराठी भाषा विभाग विविध उपक्रमांमधून सातत्याने कार्य करीत आहे व यापुढेही कार्यरत राहील.

– अर्चना शंभरकर

०००

मुंबई दि. 25: मराठी भाषा संवर्धन पंधरवड्यानिमित्त मंत्रालयात आयोजित ग्रंथ प्रदर्शनात तब्बल 6 लाख रुपयांच्या ग्रंथाची विक्री करण्यात आली. यासोबत प्रदर्शनादरम्यान मंत्रालयीन विभागातील अधिकारी-कर्मचाऱ्यांसाठी आयोजित मराठी अभिवाचन स्पर्धेतील विजेत्यांची नावे जाहीर करण्यात आली असून या स्पर्धेत शिल्पा नातू यांना प्रथम क्रमांक प्राप्त झाला आहे.

या स्पर्धेत विजयी झालेल्या स्पर्धकांना सामान्य प्रशासन विभागाचे सहसचिव आणि मराठी भाषा अभ्यासक प्रशांत साजणीकर यांच्या हस्ते पारितोषिक आणि प्रशस्तीपत्र देण्यात आले. अभिवाचन स्पर्धेत दुसरा क्रमांक श्वेता सूर्यवंशी, तृतीय पुरस्कार चित्रा चाचवड, उत्तेजनार्थ पुरस्कार पूजा भोसले, संगिता बेडेकर यांना प्राप्त झाला आहे. या स्पर्धेत सुमारे 40 स्पर्धकांनी सहभाग घेतला होता.

मराठी भाषा संवर्धन पंधरवडा निमित्ताने मंत्रालयात आयोजित ग्रंथ प्रदर्शनाला भरघोस प्रतिसाद मिळाला. तीन दिवस चाललेल्या या  प्रदर्शनात 6 लाख 14 हजार 505 रुपये  किंमतीच्या पुस्तकांची विक्री झाली आहे.  या प्रदर्शनात आत्मचरित्रात्मक, ऐतिहासिक, सकारात्मकता, स्पर्धा परीक्षा यासारख्या विषयांच्या पुस्तकांना तसेच दुर्मिळ, ग्रंथांना मागणी होती.

मंत्रालयाच्या प्रांगणात दिपाली केळकर यांच्या “हास्यसंजीवनी” या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. या कार्यक्रमातील विनोदाच्या हास्य तुषारांनी मंत्रालयातील वातावरण हर्षोल्हासित झाले होते.

राज्यातील सर्व शासकीय/निमशासकीय कार्यालये/महामंडळे, केंद्र शासनाच्या अखत्यारीतील सर्व कार्यालये, मंडळे/महामंडळे, सार्वजनिक उपक्रम, सर्व खाजगी व व्यापारी बँका, सर्व शैक्षणिक संस्था/विद्यापीठे/महाविद्यालये इ. संस्थांमधून मराठी भाषेचा वापर जास्तीत जास्त व्हावा आणि मराठी भाषेचे संवर्धन व्हावे या हेतूने दरवर्षी मराठी भाषा संवर्धन पंधरवडा दि. 14 जानेवारी ते दि.28 जानेवारी या कालावधीमध्ये साजरा करण्यात येतो.

मराठी भाषा पंधरवडा निमित्ताने मंत्रालयात आयोजित कार्यक्रमांची आज सांगता झाली.

००००

विसअ/अर्चना शंभरकर/मराठी भाषा

मुंबई, दि. 25 : माहिती व जनसंपर्क महासंचालनालय निर्मित ‘दिलखुलास’ या कार्यक्रमात नाशिक विभागाच्या राज्य सेवा हक्क आयोगाच्या आयुक्त चित्रा कुलकर्णी यांची मुलाखत प्रसारित होणार आहे. ही मुलाखत राज्यातील आकाशवाणीच्या सर्व केंद्रांवरून व ‘न्यूज ऑन एआयआर’ या मोबाईल ॲपवर शुक्रवार  दि. 27, शनिवार दि. 28, सोमवार दि. 30 जानेवारी 2023 रोजी सकाळी 7.25 ते 7.40 या वेळेत प्रसारित होईल.

महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम कायद्यान्वये राज्यातील नागरिकांना पारदर्शक, गतिमान, कालबद्ध सेवा मिळण्याचा अधिकार प्राप्त झाला आहे. या कायद्याविषयी सविस्तर माहिती आयुक्त चित्रा  कुलकर्णी यांनी दिलखुलास कार्यक्रमातून दिली आहे. महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम कायदा, लोकसेवा हक्क आयोगाची कार्यपद्धती अशा विविध विषयांची माहिती त्यांनी या मुलाखतीतून दिली आहे. वरिष्ठ सहायक संचालक अर्चना शंभरकर यांनी ही मुलाखत घेतली आहे.

000

मुंबई, दि. २५ : उल्हासनगर शहरातील अनधिकृत विकास कामे नियमाधीन करणाऱ्या अधिनियम २००६ मध्ये सुधारणा करण्यात आलेल्या आहे. या सुधारित अधिनियमास राज्यपालांची संमती मिळाली आहे. त्यामुळे हा अधिनियम महाराष्ट्र शासनाच्या राजपत्रात प्रसिद्ध करण्यात आला आहे.

या अधिनियमास उल्हासनगर शहरातील अनधिकृत विकासकामे नियमाधीन करणे (सुधारणा) अधिनियम २०२२ असे म्हणण्यात येणार आहे.  तसेच अधिनियमातील कलम तीनमध्ये पोट कलम तीन मधील खंड ‘ क ‘ तील ‘ पुढील तक्त्यानुसार निर्धारित केलेली ‘ या मजकुरा ऐवजी ‘ विहित करण्यात येईल अशी ‘ हा मजकूर दाखल करण्यात येईल. तसेच फिचा तक्ता वगळण्यात येणार आहे.

त्याचप्रमाणे मुख्य अधिनियमाच्या कलम चारमध्ये पोट कलम तीन मधील खंड ‘ क’ च्या परंतुकामधील ‘४.०० हून  अधिक तलपृष्ठ निर्देशांक (एफ.एस.आय) ‘ या मजकुराऐवजी ‘ उल्हासनगर शहर महानगरपालिकेला लागू असलेल्या महाराष्ट्रासाठी मंजूर केलेल्या एकत्रिकृत विकास नियंत्रण व प्रोत्साहन विनियमांमध्ये विनिर्दिष्ट केल्याप्रमाणे तलपृष्ठ निर्देशांक (एफ.एस.आय) पेक्षा अधिक तलपृष्ठ निर्देशांक ‘ हा मजकूर दाखल करण्यात येईल. अशी सुधारणा करण्यात आलेला अधिनियम प्रसिद्ध करण्यात आला आहे.

000

निलेश तायडे/ससं

मुंबई, दि. 25: परीक्षा हा शैक्षणिक जीवनातील अविभाज्य घटक आहे. विद्यार्थ्यांनी कोणतीही भीती न बाळगता परीक्षांना सामोरे जावे. त्याचप्रमाणे शैक्षणिक अभ्यासक्रमाबरोबरच आपल्या कलागुणांना वाव मिळण्यासाठी चित्रकलेसह इतर उपक्रमांमध्येही सहभाग घ्यावा, असे प्रतिपादन शालेय शिक्षण मंत्री दीपक केसरकर यांनी केले. विद्यार्थी हे देशाचे भविष्य आहे. त्यामुळे राष्ट्रनिर्माण कार्यात त्यांचा सहभाग अत्यावश्यक असल्याचेही ते म्हणाले.

‘परीक्षा पे चर्चा’ पर्व 6 या उपक्रमाअंतर्गत मुंबई विभागातील मुंबई शहर व उपनगर, ठाणे, रायगड व पालघर या जिल्ह्यांतील सर्व व्यवस्थापनाच्या सर्व माध्यमांच्या शाळांमधील इयत्ता नववी ते बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी आज तालुकास्तरीय चित्रकला स्पर्धेचे आयोजन करण्यात आले होते. शालेय शिक्षण मंत्री श्री. केसरकर यांनी आर्यन एज्युकेशन सोसायटीचे माध्यमिक विद्यालय, गिरगाव, मुंबई या शाळेस प्रत्यक्ष भेट देऊन सहभागी विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन दिले.

या स्पर्धेमध्ये मुंबई विभागातील शिक्षण निरीक्षक पश्चिम विभागातील ६३१ शाळेतील २३ हजार ९६७ विद्यार्थी, शिक्षण निरीक्षक उत्तर विभागातील ४३० शाळेतील ५८९० विद्यार्थी, शिक्षण निरीक्षक दक्षिण विभागातील १३० शाळेतील २७२८ विद्यार्थी, ठाणे जिल्ह्यातील ६५६ शाळेतील १७ हजार ८७६ विद्यार्थी, रायगड जिल्ह्यातील ५७३ शाळेतील ९८८८ विद्यार्थी व पालघर जिल्ह्यातील ३३७ शाळेतील ८६४७ विद्यार्थी असे एकूण २७५७ शाळेतील ६८९९६ विद्यार्थ्यांनी सहभाग घेतल्याची माहिती मुंबई विभागाचे विभागीय शिक्षण उपसंचालक संदीप संगवे यांनी दिली. यावेळी शिक्षण निरीक्षक देविदास महाजन उपस्थित होते.

या चित्रकला स्पर्धेकरिता देण्यात आलेल्या विषयांमध्ये G-२० जागतिक विश्वगुरु बनण्याच्या दृष्टीने भारताची वाटचाल, आझादी का अमृत महोस्तव, सर्जिकल स्ट्राईक, कोरोना लसीकरणमध्ये भारत नं. 1, प्रधानमंत्री जनसेवेच्या विविध योजना, स्वच्छ भारत अभियान, आत्मनिर्भर भारत, आंतरराष्ट्रीय योगदिन मोदीजीनी वेधले जगाचे लक्ष, बेटी बचाओ, बेटी पढाओ, चुलीतल्या धुराच्या त्रासातून मुक्त महिला मोदींचा संवेदनशील निर्णय, हे विषय देण्यात आले होते.

या स्पर्धेत सहभागी विद्यार्थ्यांपैकी प्रथम तीन क्रमांक मिळविलेल्या विद्यार्थ्यांना व उत्तेजनार्थ पंचवीस विद्यार्थ्यांना बक्षीस देऊन गौरविण्यात आले.

000

वर्षा आंधळे/विसंअ

मुंबई, दि. २५ : भारतीय प्रजासत्ताक दिनाच्या 73 व्या वर्धापन दिनानिमिताने प्रजासत्ताक दिनाच्या पूर्वसंध्येला राज्याचे महसूल, पशुसंवर्धन तथा दुग्ध व्यवसाय विकास राधाकृष्ण विखे पाटील यांनी राज्यातील जनतेला प्रजासत्ताक दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा दिल्या आहेत.

प्रजासत्ताक दिनाच्या या मंगलदिनी थोर स्वातंत्र्य सैनिक, देशभक्त, क्रांतीकारक, शहीद, समाजसुधारक व देशाच्या जडणघडणीत मोलाचे योगदान देणाऱ्या सर्वांप्रति मी आदर व्यक्त करतो, असे त्यांनी म्हटले आहे. २६ जानेवारी १९५० या दिवशी भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी लिहिलेल्या व देशाला अर्पण केलेल्या संविधानानुसार देशाचा राज्य कारभार सुरू झाला. रंग, रूप, वेश, भाषा जरी अनेक आहेत, तरी सारे भारतीय एक आहेत. अशा विविधतेतूनही एकता, समानता, बंधुत्व जपणाऱ्या, अनेक संस्कृतींनी, परंपरांनी नटलेला आपला देश आहे. समता, स्वातंत्र्य, बंधुता, न्याय ही मूल्ये प्रदान करणाऱ्या भारतीय संविधानाचे रक्षण करण्यासाठी कटिबद्ध राहूया, असे आवाहनही राधाकृष्ण विखे पाटील यांनी राज्यातील जनतेला केले आहे.

000