मुंबई, दि.१५: माजी राष्ट्रपती भारतरत्न दिवंगत डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांच्या जयंतीनिमित्त शालेय शिक्षण मंत्री दीपक केसरकर यांनी मंत्रालयात  त्यांच्या प्रतिमेला पुष्पहार अर्पण करुन अभिवादन केले. यावेळी वाचन संस्कृती रुजविणे आणि वाढविण्यासाठी राज्यात लवकरच ‘वाचन चळवळ’ उभी करणार असल्याचे प्रतिपादन त्यांनी केले. माजी राष्ट्रपती डॉ. कलाम यांच्या जयंतीनिमित्त आयोजित ‘वाचन प्रेरणा दिन’ कार्यक्रमात मंत्री श्री. केसरकर बोलत होते.

यावेळी शालेय शिक्षण विभागाचे उपसचिव हर्षवर्धन जाधव, अवर सचिव अजय भोसले, कक्ष अधिकारी ऐश्वर्या गोवेकर, सहायक कक्षधिकरी राजेंद्र बच्छाव, विजय शिंदे यांच्यासह अधिकारी आणि कर्मचारी उपस्थित होते.

मंत्री श्री. केसरकर म्हणाले की, वाचन चळवळ ही संपूर्ण देशभरात उभी रहावी यासाठी देशात ‘रीड इंडिया’ ही चळवळ राबविली जात आहे. याच धर्तीवर राज्यात ही चळवळ उभी राहण्यासाठी लवकरच ‘वाचन चळवळ’ हा उपक्रम राबविण्यात येणार आहे. यावर्षी उपक्रमाची सुरूवात मुंबई शहरातून करण्यात आली असून राज्यात तळागाळापर्यंत वाचनसंस्कृती पोहचविण्यासाठी विशेष प्रयत्न करण्यात येणार आहे.

वाचनाची गोडी निर्माण व्हावी यासाठी शालेय शिक्षण विभागाकडून २ कोटी रुपयाची तरतूद करण्यात आली आहे. राज्यातील विद्यार्थी आणि तरूण पिढीपर्यंत राज्यातील  मराठी साहित्य, थोर महापुरूष तसेच शूर सरदारांचा इतिहास आणि ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ यांचे कार्य समजावे यासाठी प्रत्येक शाळेत पुस्तकेही उपलब्ध करून देण्यात येणार आहेत. ज्या ठिकाणी सर्वाधिक वाचन केले जाते त्या ठिकाणी जास्त शास्त्रज्ञ घडतात. मराठी भाषा भवनचे काम लवकरच पूर्ण करण्यात येणार आहे. विश्व मराठी साहित्य संमेलनातून मराठी भाषेची महती जगभर पोहोचवण्यासाठी विशेष प्रयत्न करण्‍यात येत असल्याचे मंत्री श्री. केसरकर यांनी सांगितले.

डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम हे उत्तम लेखक, शास्त्रज्ञ तर होतेच याचबरोबर ते उत्तम वाचकही होते. वैज्ञानिक आणि राष्ट्रपती म्हणून ते जनसामान्यांशी जोडले गेले होते. त्यामुळे त्यांचे हे कार्य भावी पिढ्यांसाठी दिशा देणारे ठरले. त्यांची जयंती आज राज्यात सर्वत्र ‘वाचन प्रेरणा दिन’ म्हणून साजरी केली जात आहे. या दिनानिमित्त संपूर्ण राज्यात शासनातर्फे विविध उपक्रम राबविण्यात येणार असल्याचेही मंत्री श्री. केसरकर यांनी सांगितले.

०००

पुणे, दि. १४ : तांत्रिक शिक्षणाचे भविष्यातील महत्त्व लक्षात घेता विद्यार्थ्यांना ‘सेंटर ऑफ एक्सलंस’च्या माध्यमातून रोजगारक्षम शिक्षण देत रोजगार मिळवून देण्यासाठी प्रयत्न करण्यात येईल, असे प्रतिपादन सहकार मंत्री दिलीप वळसे पाटील यांनी केले.

पद्मभूषण डॉ. भाऊराव पाटील यांच्या १३६ व्या जयंतीनिमित्त मंचर येथील अण्णासाहेब आवटे विद्यालयात आयोजित कार्यक्रमात ते बोलत होते. यावेळी रयत शिक्षण संस्थेच्या नियामक सभेचे सदस्य देवेंद्र शहा, बाळासाहेब भेंडे, डॉ. काशिनाथ सोलनकर, प्राचार्य उत्तमराव आवारी आदी उपस्थित होते.

मंत्री श्री. वळसे पाटील म्हणाले, पद्मभूषण डॉ. भाऊराव पाटील यांचे कार्य आणि विचाराचा आदर्श समोर ठेऊन विद्यार्थ्यांनी पुढे जाण्याचा प्रयत्न करावा. परिसरातील विद्यार्थ्यांना शिक्षण व रोजगार मिळण्यासाठी प्रयत्न करायला हवेत. नागरिकांनी सामाजिक जाणीव ठेवून यासाठी मदत करावी.

नवीन शैक्षणिक धोरणानुसार शैक्षणिक क्षेत्रात बदल होत आहेत. वर्गखोल्यातील शिक्षणाबरोबरच वर्गखोल्याबाहेरही प्रयोगात्मक शिक्षण घ्यावे लागणार आहे. त्यानुसार शिक्षक व विद्यार्थ्यांनी आपल्या अध्ययन व अध्यापन पद्धतीमध्ये बदल करावा लागणार आहे. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांचे प्रश्न नीट समजून घेतले पाहिजे, असे आवाहन त्यांनी केले.

शिक्षणाचा उपयोग ज्ञान, रोजगार मिळण्यासाठी आपण केला पाहिजे. समाज माध्यमात प्रसारित होणारे विविध संदेश, चित्रफितीची खात्री न करता अफवांना तरुण बळी पडत आहेत, ही चिंतेची बाब आहे. याबाबत तरुण पिढीने विचार केला पहिजे, असेही श्री. वळसे पाटील म्हणाले.

नव्या पिढीने महापुरुषांचा आदर्श समोर ठेवावा आणि आपल्या आयुष्याचे अंतिम ध्येय निश्चित करून त्यानुसार आत्तापासून वाटचाल करावी. आव्हानांना सामोरे जाण्याची तयारी ठेवली पाहिजे. पुणे जिल्हा मध्यवर्ती बँकेच्या माध्यातून विद्यार्थ्यांना देश-विदेशात शिक्षण घेण्यासाठी शैक्षणिक कर्ज देण्यात येत आहे, या सुविधेचा विद्यार्थ्यांनी लाभ घेण्याचे आवाहन श्री. वळसे पाटील यांनी केले.

अण्णांनी रयत शिक्षण संस्थेचा पाया घातला; आज या संस्थेचा मोठ्या प्रमाणात विस्तार झाला असून यामध्ये सुमारे १७ हजार शिक्षक विद्यार्थ्यांना शिक्षण देत आहेत. अण्णाच्या दूरदृष्टीमुळे त्यांना रोजगार मिळाला आहे. आज संस्थेत सुमारे साडेचार लाख विद्यार्थी शिक्षण घेत आहे. रयत शिक्षण संस्थेचे आज विद्यापीठात रुपांतर करण्यात आले असून या माध्यमातून त्यांचे स्वप्न पूर्ण झाले आहे, असेही श्री. वळसे पाटील म्हणाले.

महाविद्यालयाचे प्राचार्य डॉ. गार्डी यांनी कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक केले. यावेळी श्री. शहा, डॉ. काशिनाथ सोलंकर यांनीही विचार व्यक्त केले.

000

कोल्हापूरचा शाही दसरा देशभरात प्रसिध्द असून त्याला ऐतिहासिक वारसा आहे. संस्थान काळात तर हा दसरा राजेशाही थाटात.. मोठ्या दिमाखात साजरा होत होता. कोल्हापूरचा हा दसरा महोत्सव देश विदेशात पोहोचविण्यासाठी जिल्हा प्रशासनासह राज्य शासन प्रयत्नशील आहे. यावर्षी दसऱ्या दिवशी श्रीमंत शाहू महाराज छत्रपती यांच्या हस्ते पारंपरिक पध्दतीने होणाऱ्या सीमोल्लंघनाबरोबरच राजेशाही परंपरा कायम ठेवत भव्यदिव्य पध्दतीने शाही दसरा साजरा होणार आहे. जुना राजवाडा ते दसरा चौक दरम्यान छबीना, लवाजमा, पारंपरिक वाद्य, मर्दानी खेळांची प्रात्यक्षिके, राजेशाही पोषाखातील राज घराण्यातील वंशज व पारंपरिक वेशभुषा अशा दिमाखात नागरिकांच्या सहभागाने दसरा महोत्सव साजरा होणार आहे. यावर्षी दिनांक 15 ते 24 ऑक्टोबर 2023 दरम्यान विविध उपक्रम, स्पर्धा, सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन केले असून यामध्ये मोठ्या संख्येने सहभागी होवून आपणही या ऐतिहासिक शाही दसरा महोत्सवाचे साक्षीदार होवूया… !

घटस्थापनेदिवशी होणार उद्घाटन– दसरा महोत्सवाला घटस्थापनेपासून सुरुवात होणार आहे. यादिवशी रविवार 15 ऑक्टोबर रोजी भवानी मंडप येथे सायंकाळी 5 वाजता जिल्ह्याचे पालकमंत्री हसन मुश्रीफ व श्रीमंत शाहू महाराज छत्रपती यांच्या प्रमुख उपस्थितीत पर्यटन परिचय केंद्र व पर्यटन प्रदर्शनाच्या उद्घाटनाने महोत्सवाला प्रारंभ होणार आहे. या कार्यक्रमास जिल्ह्यातील सर्व लोकप्रतिनिधी उपस्थित राहणार आहेत. या दिवसापासून भवानी मंडप परिसरातील पागा इमारतीत जिल्ह्यातील पर्यटनस्थळांचे महत्व व माहिती देणारे प्रदर्शन व कायम स्वरुपी माहिती केंद्र सुरु होणार आहे.

पारंपरिक वेशभूषेवर भर – पारंपरिक कला संस्कृतीचा वारसा जपणारा कोल्हापूर जिल्हा आहे. नवरात्रीच्या दुसऱ्या दिवशी सोमवार 16 ऑक्टोबरला जिल्ह्यातील सर्व शाळा, महाविद्यालये, शासकीय व खासगी कार्यालयांमध्ये पारंपरिक वेशभुषा दिवस साजरा करण्यात येणार असून यापुढे दरवर्षी नवरात्रीचा दुसरा दिवस संपूर्ण जिल्ह्यात पारंपरिक वेशभूषा दिवस साजरा करण्यात येणार आहे. याच दिवशी सायंकाळी 6.30 वाजता दसरा चौक रंगमंचावर शिवाजी विद्यापीठाच्या युवा महोत्सव विजेत्या संघाच्यावतीने लोककलांचा बहारदार सांस्कृतिक कार्यक्रम होणार आहे.

सांस्कृतिक कार्यक्रमांची मेजवानी– महोत्सवात 17 ते 21 ऑक्टोबर दरम्यान दसरा चौकातील रंगमंचावर सायंकाळी 6.30 ते 9 यावेळेत विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमांची मेजवानी असणार आहे. मंगळवार 17 ऑक्टोबर रोजी मराठी संस्कृती आणि सण-वारांवर आधारित नृत्य संगीताचा आविष्कार असणारा ‘मराठी पाऊल पडते पुढे’ हा 80 कलाकारांचा सहभाग असलेला सांस्कृतिक कार्यक्रम सादर होणार आहे. बुधवार 18 ऑक्टोबर रोजी राजेश देशपांडे दिग्दर्शित व भाऊ कदम, ओंकार भोजने अभिनित ‘करुन गेलो गाव’ हे नाटक तर गुरुवार 19 ऑक्टोबरला दादा कोंडके यांच्यावर आधारित कलाविष्कार कार्यक्रम सादर केला जाणार आहे. यात ‘चला हवा येवू द्या’ फेम प्रख्यात कलाकार भारत गणेशपुरे, भाऊ कदम, कुशल बद्रिके, श्रेया बुगडे व अन्य 35 कलाकारांचा सहभाग असेल. तसेच लहान मुलांकडून प्रचंड प्रतिसाद मिळालेले ‘अलबत्या गलबत्या’ हे नाटक शुक्रवार 20 ऑक्टोबरला सादर होणार आहे. नवरात्र म्हणजे देवीचा जागर घालणारा उत्सव.. याचसाठी शनिवार 21 ऑक्टोबर रोजी सिनेतारकांचा ‘नवदुर्गा.. नवतारका’ हा संगीत व नृत्य- नाट्य कार्यक्रम होणार आहे. यात दूरचित्रवाणीवरील बहुतांशी अभिनेत्री सहभागी होणार आहेत..

नारी शक्तीचा प्रत्यय देणार नवदुर्गांची शोभायात्रा– सध्याच्या युगात सक्षमपणे काम करणाऱ्या विविध क्षेत्रातील महिलांचा सहभाग असणारी शोभा यात्रा (बाईक रॅली) गुरुवार 19 ऑक्टोबर रोजी होणार आहे.  दसरा चौक ते भवानी मंडप – बिंदू चौक – उमा टॉकीज – रेल्वे पुल- कावळा नाका- दसरा चौक या मार्गाने ही रॅली मार्गक्रमणा करेल. घोषवाक्य, प्रबोधनपर फलक यासह विद्यार्थिनी, शिक्षक, वकील, अधिकारी, पत्रकार, डॉक्टर, परिचारिका, इंजिनियर, पोलीस, होमगार्ड आदी क्षेत्रांतील महिलांचा सहभाग यात्रेची शोभा वाढवणार आहे.

कौशल्यपूर्ण क्रीडा प्रकाराला प्रोत्साहन– देशात विविध प्रकारचे पारंपरिक युद्ध प्रकारांचे सराव करणारे खेळाडू आहेत. कोल्हापूरला मर्दानी खेळांची परंपरा आहे. या कौशल्यपूर्ण क्रीडा प्रकाराला प्रोत्साहन मिळावे व सर्वांना या खेळांचा परिचय व्हावा, यासाठी 20 व 21 ऑक्टोबर रोजी छत्रपती शिवाजी स्टेडियम येथे सकाळी 8 ते 11.30 व सायंकाळी 4 ते 7.30 यावेळेत भारतीय युद्धकला प्रात्यक्षिक स्पर्धा आयोजित करण्यात आली आहे.

रचना शिल्प प्रात्यक्षिकासह अनुभवायला मिळणार मजा..-  22 ते 24 ऑक्टोबर दरम्यान सकाळी 11 ते रात्री 9 या वेळेत महावीर कॉलेज ते खानविलकर पेट्रोल पंप मार्गावर रचना शिल्प प्रात्यक्षिक व स्पर्धा होणार आहे. रविवार 22 ऑक्टोबर रोजी सकाळी 8 ते 11 यावेळेत दसरा चौक ते जयंती पुल रस्ता हा फन स्ट्रीटवर जुने खेळ, आट्या पाट्या, गलोर, गोट्या, भोवरा,  गाणी, चित्र, मार्शल आर्ट, मर्दानी खेळ, गो कारटिंग, महिलांसाठी लेझीम आदी मजा अनुभवायला मिळेल. रविवार 22 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 3 ते सायंकाळी 7 या वेळेत महाव्दार रोडवर गालिचा रांगोळी स्पर्धेचे आयोजन करण्यात आले आहे.

करवीरच्या लेकीचा होणार सन्मान– राष्ट्रीय, आंतरराष्ट्रीय पातळीवर कर्तृत्ववान ठरलेल्या कोल्हापुरच्या लेकीचा (महिलेचा) गौरव होणारा ‘करवीर तारा सन्मान’ कार्यक्रम सोमवार 23 ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी 6 वाजता केशवराव भोसले नाट्यगृहात  होणार आहे.

शाही थाटात सीमोल्लंघन– पारंपरिक विजयादशमीचा सण दरवर्षी करवीरनगरीत ऐतिहासिक दसरा चौकात शाही थाटात आणि उत्साहात संपन्न होतो.  प्रारंभी करवीर निवासिनी श्री अंबाबाई, जुन्या राजवाड्यातील तुळजाभवानी आणि गुरु महाराज यांच्या पालख्यासह आणल्या जातात. यानंतर श्रीमंत शाहू महाराज छत्रपती व त्यांच्या कुंटुंबातील सदस्यांचे परंपरागत पध्दतीने ऐतिहासिक मेबॅक मोटारीतून दसरा चौकात आगमन होते. यावेळी पोलीस विभाग व टी.ए. बटालियनच्या बँड पथकाकडून करवीर संस्थानचे गीत वाजवून स्वागत होते. औक्षण झाल्यानंतर पारंपरिक पध्दतीने विधीवत पूजा होवून देवीची आरती होते. श्रीमंत छत्रपती शाहू महाराज यांच्या हस्ते शमीपूजन झाल्यानंतर छत्रपतींच्या कुटुंबातील सदस्यांनी सोने लुटताच करवीरवासिय नागरिक अपूर्व उत्साहात सीमोल्लंघन करुन सोने लुटतात. श्रीमंत शाहू महाराज यांच्यासह राजघराण्यातील सदस्यांना सोने देवून नागरिक दसऱ्याचा आंनद साजरा करतात.

यावर्षी मंगळवार 24 ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी 4 वाजता भवानी मंडप ते दसरा चौक व नवा राजवाडा ते दसरा चौक या मार्गावर होणाऱ्या शाही दसरा मिरवणूकीत ढोल ताशा पथक, लेझिम पथक, मावळा पथक विविध कला सादर करणार आहेत. तसेच जिल्ह्यातील नामवंत खेळाडूंचाही लवाजाम्यामध्ये समावेश असणार आहे.

दसरा महोत्सवाअंतर्गत 15 ते 24 ऑक्टोबर दरम्यान होणारे सर्व कार्यक्रम विनामुल्य असून नागरिकांसाठी खुले राहणार आहेत. कोल्हापूरच्या शाही दसरा महोत्सवातील सर्व कार्यक्रमांचा लाभ नागरिकांनी घ्यावा व दसऱ्याचा आनंद द्विगुणित करावा, असे आवाहन जिल्हाधिकारी राहुल रेखावार यांनी केले आहे.

वृषाली पाटील,

माहिती अधिकारी,

जिल्हा माहिती कार्यालय, कोल्हापूर.